نگاهی به زندگی‌ اسکار نیمایر، معمار مشهور برزیلی

اسکار نیمایر (Oscar Niemeyer)‏ معمار برزیلی و یکی از طراحان بنای مرکز سازمان ملل در نیویورک است. او به تازگی و در سن 104 سالگی درگذشت. 

زندگی‌نامه

نیمایر که نام کامل او اسکار ریبرو آلمئیدا سوارس بود، سال 1907 میلادی در شهر ریو دو ژانیرو برزیل زاده شد. در همان شهر در سال ۱۹۳۴ از مدرسه هنرهای زیبا درجه مهندسی معماری دریافت کرد. در سال ۱۹۴۵ عضو حزب کمونیست برزیل شد. عضویت در این حزب بارها برایش دردسر آفرین بود. در دوره کودتای نظامی برزیل به دفترش حمله کردند و ناچار از زندگی در اروپا شد.نیمایر در نیمه دهه 1940 از شاگردان لوکوربوزیه طراح و معمار بزرگ سوئیسی بود. نیمایر انسانی مبارز و متعهد بود و در سراسر عمر کمونیستی معتقد باقی ماند. او یک بار در مصاحبه ای گفت : "همه انسانهای خوبی که در زندگی دیدم، کمونیست بودند". نیمایر از دوستان صمیمی فیدل کاسترو رهبر کمونیست کوبا بود. فیدل کاسترو گفته بود «من و اسکار نیمایر آخرین کمونیست‌های کره زمین هستیم.» او در اوایل دهه 1980 به میهن خود برگشت و در دفتری در مرکز شهر ریودوژانیرو مشغول کار شد. معروف است که بالای میز کار او این جمله نقش بسته بود:"جهان را باید تغییر داد." نیمایر در فعالیت های اجتماعی و سیاسی برای یاری به محرومان تلاش می کرد. او گفته بود که همیشه در تلاش است که معماری را به خدمت مردم زحمتکش در آورد و به زندگی آنها اندکی نشاط و شادی وارد کند. یکی از کارهای مشترک او با لوکوربوزیه معمار سوئیسی، طراحی ساختمان ماندگار سازمان ملل متحد در نیویورک است که با این طرح شهرتی جهانی یافت. نیمایر به لطف عمر طولانی موفق شد بیش از 600 بنای معماری خلق کند. او تا آخرین روزهای عمر خلاق و نوجو بود. همه کارهای او از مهر و نشانی خاص بر خود دارند. او از شاگردان و مریدان لوکوربوزیه معمار نوگرای سوئیسی به شمار می رفت اما بسیاری او را به عنوان "پدر مدرنیسم در معماری" می شناسند.

 

برازیلیا

از اوایل دهه 1950 که دولت برزیل قصد داشت شهر برازیلیا را به عنوان پایتخت کشور معرفی کند، طراحی این پروژه بزرگ به نیمایر و دو تن از همکارانش (لوسیو کوستا به عنوان طراح شهری، اسکار نیمایر به عنوان طراح بناهای دولتی و روبرتو برل مارکس طراح مناظر طبیعی) سپرده شد. آنها در طول چهار سال روی زمین شهری افسانه ای آفریدند که تجسم حرکت و رنگ و نور بود و بسیاری آن را زیباترین شهر جهان می دانند. شهر به سان پرنده های در حال پرواز طراحی شده است. یونسکو تمام شهر برازیلیا را بخشی از میراث بشری دانسته است. برازیلیا بزرگ‌ترین طرح معماری او بود و نیمایر در آن بسیاری از اندیشه‌های نوی خود را بکار برد.نقشه های زیبای او برای ساختمان های اصلی این شهر همچون دو کاخ ریاست جمهوری پلاناتو و آلورادا و ساختمان های مجلس سنا و نمایندگان کنگره او را در سطح بین المللی به همگان شناساند.

 

سبک

خمیره اصلی کارهای نیمایر آهن و پولاد و بتن است. اما او این مواد سخت و زمخت را در قالبی نرم و ظریف عرضه کرد. نیمایر بارها گفته بود که فرم های سخت و زوایای حاد و تیز را دوست ندارد. در طرح های او سطوح سخت آهن و بتن با هارمونی نرم و مواج به رقص در می آید. او گفته بود که خمیدگی ها و انحناهای آثارش را از کوه های برزیل، امواج رودها و دریاهای میهن و همچنین پیکر موزون زنان کشورش الهام گرفته است. در معماری نیمایر خلاقیت و تخیلی جسورانه دیده می شود. او معماری را به گردش آزاد رنگ و نور و فضا نزدیک کرد و حتی بناهای سنتی را با نگاهی تازه و بدیع بازساخت. بطور مثال در کلیسای جامع برازیلیا، درون کلیسا به جای فضای گرفته و تیره و تار قدیم، فضایی پر روح، زنده و جاندار است که در آن رنگ و نور به پرواز در آمده است. او معتقد بود که در سطوح صاف و تیز حس و نشانی غیر انسانی وجود دارد. به نظر او سطوح ملایم، خمیده و ظریف به طبع و ذوق انسان نزدیک تر است. وی در مقاله ای می گوید که پیکر انسان برای ما آشناترین و طبیعی ترین فرم خارجی است. در بدن آدم هیچ زاویه ای نیست، همه اندام ها با نرمی و پیچ و خم های ظریف به هم گره خورده اند.

 

آثار

نیمایر آثار معروفی را در سطح جهانی با الهام از منحنی ها طراحی کرد که از جمله آنها می توان به مقر حزب کمونیست فرانسه در پاریس، مسجد، مرکز مدنی و دانشگاه الجزیره در الجزایر، خانه فرهنگ هاوره فرانسه، دانشگاه قسطنطنیه الجزایر، ساختمان انتشارات موندادوری میلان ایتالیا، مجلس امریکای لاتین در شهر سائوپائولوی برزیل، مرکز توسعه جهانی زبان پرتغالی در لیسبون پرتغال و مرکز فرهنگی بین المللی آولیس اسپانیا اشاره کرد. ساختمان موزه هنر های مدرن نیتروی از شاهکار های نیمایر شناخته می شود. او این بنای مدرن را در سال 1989 طراحی کرد، یعنی زمانی که 82 ساله بود. او تمام موزه را به سان گلی شکوفا مجسم ساخت که هنر دوستان را از همه طرف به اندرون خود دعوت می کند. از آخرین کارهای او مجسمه‌ای به یادبود محاصره اقتصادی کوبا از سوی آمریکا است. از دیگر آثار او می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

کاخ کاپانما در ریو دو ژانیرو

غرفه برزیل در نمایشگاه جهانی نیویورک، ۱۹۳۹

مجتمع ساختمانی پامپولا در بلو هوریزونته

پارک ایبیراپوئرا در سائو پائولو

بنای سازمان ملل متحد در نیویورک

برازیلیا

مسجد دولتی پنانگ در مالزی

دانشگاه حیفا در اسرائیل

ساختمان کنگره ملی برزیل، یکی از کارهای معروف نیمایر

کلیسای کتدرال

سالن کنفرانس سرپوشیده در جنوب ایتالیا

موزه هنری وولکانو

جوایز

نیمایر به دلیل خلق آثاری بی بدیل، جوایز متعددی همچون جایزه معماری پریتزکر از موسسه هنر شیکاگوی امریکا در سال 1988 ، جایزه لنین در سال 1963، جایزه بنیتو خوارز در سال 1964، جایزه ژولیت کوری در سال 1965، مدال طلای سلطنتی موسسه معماری انگلیس در سال 1998 و جایزه ولیعهد اسپانیا موسوم به پرینسیپه استوریاس در رشته هنر در سال 1989 میلادی را دریافت کرد.

 

مرگ

نیمایر در حالی که خود را برای برگزاری جشن 105 سالگی تولد خود در 15 دسامبر آماده می کرد، روز 2 نوامبر به دلیل سرماخوردگی و عفونت دستگاه تنفسی در بیمارستان "ساماریتانو" بستری شد. او در شرایطی که ورا لوسیا همسرش، فرزندان، نوه ها و بستگانش در بیمارستان کنار او بودند، روز چهارشنبه 5 دسامبر 2012 در آخرین نبردش با بیماری و کهولت سن تسلیم شد و در شهر ریودوژانیرو چشم از جهان فروبست. پیکر او با هواپیما به شهر برازیلیا منتقل شد تا در آنجا برای همیشه آرام بگیرد. دیلما روسف رئیس جمهوری برزیل درپیامی با ابراز تاسف از مرگ نیمایر تصریح کرد : "برزیل امروز یکی از بزرگترین نوابغ خود را از دست داد. او یک انقلابی بود که سبک جدیدی از معماری مبتنی بر زیبایی و منطق را ابداع کرد."

موزه هنرهای معاصر برزیل

کلیسای کتدرال

سازمان ملل