گرایشهای رشته معماری در کارشناسی ارشد
با توجه به اینکه معماری در کارشناسی ارشد دارای گرایشهای مختلفی هست باید سعی داشته باشیم گرایشهای مختلف آن و وظایف هر کدام را بشناسیم وبتوانیم با شناخت کامل خود را در جهت گرایش مورد علاقه‌مان سوق دهیم. در مفاله‌ای که در ادامه مطلب می‌خوانید با گرایشهای مختلف این رشته، بازار کار، وظایف هر گرایش و... آشنا خواهید شد.
معرفی رشته کارشناسی ارشد معماری بدون گرایش
رسالت اصلی رشته معماری، طراحی ساختما نهای مفید، زیبا و اصیل، ساماندهی به محیط مصنوع و شک لدهی به فضای زندگی انسان، در توازن با طبیعت و متناسب با ارز شها و شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه است. معماری ضمن این که یک رشته فنی و مهندسی است ، در عین حال تخصصی مرتبط با شرایط یک جامعه می باشد. به همین جهت آموزش رشته معماری به عنوان یک تخصص چندگرایشی، شامل مباحث فنی ومهندسی است.
در این راستا دانشجویان این گرایش فرا م یگیرند مسائل مطرح در حوزه معماری را به درستی تحلیل و ارزیابی کرده و سپس اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری، پالایش و سازمان داده و آنها را در طراحی ساختما نها و فضاهای دلنشین و زیبا و عملکردی بکار بندند. به گون های که باعث بهبود روزافزون زندگی افراد جامعه و کیفیت محیط گردند.
در مقاطع مختلف آموزشی، مقطع کارشناسی مقطعی آموزشی ،کارشناسی ارشد مقطعی آموزشی - پژوهشی و دکترا مقطعی پژوهشی م یباشد، لذا در دورهای که پیش رو دارید بار اصلی بر روی پروژه ها و پژوهش هاست. در بسیاری از دانشگاه ها شرط گرفتن مجوز دفاع از پایان نامه داشتن حداقل یک مقاله از جمله مؤلفه‌های مؤثر برای دانشجویانی است که قصد ISI علمی پژوهشی پیرامون همان موضوع است. داشتن مقالات علمی پژوهشی و خصوصاً ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارند.
کار آن دسته از دانشجویانی که لیسانس غی رمعماری داشته و قصد ورود به این رشته از مقطع ارشد را دارند از این جهت دشوار خواهد بود که آنچه این افراد از معماری دیده و بدنبالش هستند اصولاً در مقطع کارشناسی ارائه م یشود اگرچه دروسی به عنوان واحدهای جبرانی نیز در دوره ارشد به آنها ارائه می شود اما اکتفا به آنچه در دانشگاه ارائه م یشود نتیجه پرباری نخواهد داشت. مگر کسانی که صرف داشتن مدرک به دنبال کارشناسی ارشد این رشته هستند.
در گرایش معماری دانشگاه ها معمولاً دو یا سه درس با عنوان طرح معماری ارائه می نمایند. تفاوت این درس در مقطع ارشد نسبت به کارشناسی تأکید بیشتر بر مطالعات پروژه و جامع تر بودن محتوای طرح ها با نگاهی کلان تر به موضوع است.
فارغ التحصیلان گرایش مهندسی معماری می توانند در حیطه های زیر فعالیت داشته باشند:
فعالیت به عنوان مهندس مشاور معماری در جهت طراحی بناها
همکاری با گروه مهندسان مشاور معماری جهت طراحی و توسعه طرح ها
نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرای ساختمان
مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه های گسترده در زمینه گرایش تخصصی
فعالیت در زمینه معماری داخلی و دکوراسیون
فعالیت در زمینه نرم افزارهای معماری
و...
معرفی گرایش های زیر شاخه ی مهندسی معماری کد 1352
چند سالی است که در مقطع کارشناسی ارشد جدای از رشته معماری (بدون گرایش )، گرای شهای مختلفی در برخی از دانشگاه ها ارائه می شود. نکته حائز اهمیت در خصوص این زی رشاخه ها این است که انتخاب هر یک از آنها پس از اعلام نتایج اولیه (آزمون تئوری) امکان پذیر است و در ادامه نیز بایستی اسکیس معماری را پشت سر بگذارید، لذا راه ورود به این گرایش ها شرکت کردن در همان کنکور معماری (تئوری و عملی) است. در صورتی که در گرایش مهندسی معماری مجاز شده باشیم، در زمان انتخاب هم امکان انتخاب مهندسی معماری (بدون گرایش) و هم امکان انتخاب گرایش های زیر شاخه ای آنرا خواهیم داشت.
از آنجا که عنوان همه این رشته ها مهندسی معماریست و تنها پسوند گرایش خواهند یافت، در مقطع کارشناسی ارشد تعدادی درس مشترک در تمامی آنها ارائه خواهد شد، تفاوت محتوای این گرای شها در ارائه دروس اختیاری متفاوت و جه تگیری موضوعات و محتویات دروس با توجه به گرایش است. به طور مثال موضوع درس طراحی معماری 1 ارشد در گرایش معماری پایدار متناسب با این گرایش با محوریت پایداری تعیین و در گرایش فناوری با محوریت فناوری تعیین م یشود. حتی در خصوص درس هایی همچون روش تحقیق، جدای از کلیات مشترک، موضوع مقاله ای که دانشجویان در پایان ترم ارائه می دهند بایستی در حیطه گرایششان باشد.
برخی از این زیر شاخه ها برای دانشجویانی که به محتویات رشته ها ( نه عنوان رشته ها) علاقه مند هستند می تواند جالب توجه باشد، به طور مثال گرایش فناوری برای کسانی که به محتوای رشته تکنولوژی علاقه مندند و یا گرایش معماری پایدار برای افرادی که به دروس رشته انرژی تمایل دارند.
گرایش معماری پایدار
این گرایش از نظر محتوای دروس تا حد زیادی به رشته انرژی معماری شباهت دارد ولی ب رخلاف رشته انرژی که زیر گروه مجموعه هنرهای ساخت است و آزمون اسکیس ندارد، برای ورود به رشته معماری پایدار بایستی کنکور و اسکیس معماری را پشت سر بگذارید.
گرایش فناوری
این گرایش نیز از نظر محتوای دروس تا حد زیادی به رشته تکنولوژی معماری شباهت دارد ولی بر خلاف رشته تکنولوژی که زیر گروه مجموعه هنرهای ساخت است و آزمون اسکیس ندارد، برای ورود به این رشته بایستی کنکور و اسکیس معماری را پشت سر بگذارید.
گرایش طراحی مسکن
زمینه اصلی این گرایش، مباحث حیطه طراحی مسکن از مقیاس خرد تا کلان است و با توجه به نیاز کشورمان یکی از گرایش های کاربردی خواهد بود.
گرایش فنی
این گرایش را م یتوان تلفیقی از معماری و مباحث اجرایی عمرانی دانست و در طول دوره جزئیات اجرایی و مباحث فنی دارای محوریت م یباشند.
گرایش طراحی فضاهای آموزشی و فرهنگی
آشنایی کامل تر با مباحث معماری اسلامی و طراحی فضاهایی با کاربری آموزشی فرهنگی از جمله مدرسه، دانشگاه، فرهنگسرا، مسجد و... از جمله رویکردهای اصلی این گرایش است.
گرایش طراحی فضاهای بهداشتی و درمانی
از آنجاکه طراحی فضاهای بهداشتی و درمانی همچون بیمارستان، کلینیک ها و آسایشگا هها نیازمند آگاهی و بکارگیری ضوابط و آیین نامه های متعدد در این خصوص می باشد لذا رویکرد اصلی این گرایش نیز آموزش طراحی این نوع بناها با رعایت قوانین و معیارهای مربوطه می باشد.
معرفی رشته طراحی داخلی
اگر معماری راحت سازی فضای زیستی انسان ها است معماری داخلی اخص این موضوع است. اگر کلیت یک بنا را یک اثر معماری بنامیم ، انتظام هنری پوسته های درون کالبدی آن بنا به مراتب سهم بیشتری از انتظام پوسته ای آن بنا دارند.
هدف از برگزاری این دوره آموزشی تربیت نیروهای متخصص و آشنا به مبانی علمی معماری داخلی است. این علم خصیصه های عملکردی و تأثیر ابزار بر انسان است که فارغ التحصیلان آن رابطه نظم و عملکرد آن در طبیعت و حیات انسانی و انتظام هنری پوست ههای درون زیست کالبدی بناها را به صورت علمی در طراحی اجرا م یکنند.
فارغ التحصیلان رشته معماری داخلی در طراحی پوسته های درون زیست فضاهای مردمی از جمله فروشگاه ها ، هتل ها ، منازل ، بیمارستان ، فرودگاه ، مسجد و... حتی بناهای با سازه سبک، پارک ها ، نمایشگاه ها ، یادبود و... با دید نظم ، صرفه جویی در فضا با دید اقتصادی به طراحی خواهند پرداخت.
معرفی رشته بازسازی پس از سانحه
دوره کارشناسی ارشد (ناپیوسته) بازسازی، دوره ای از تحصیلات تکمیلی است که مجموعه ای هماهنگ از فعالیت های آموزشی و پژوهشی را در بر می گیرد. دانشجویان کارشناسی ارشد ضمن شناخت علمی مفاهیم و آشنایی با ادبیات بلایا و علل وقوع سوانح طبیعی و حوادث انسان ساز، با مقوله بحران در سه مقطع پیش از وقوع، هنگام سانحه و پس از آن آشنا شده و به مقولات اساسی، بازسازی می پردازند. تأکید اصلی دوره بر موضوع تحول و دگرگونی مجتمع های زیستی به عنوان مفهومی پویا بوده که مجموع های از فرآیند فعالیت های جامعه شناسی، روانشناسی، اقتصادی، فنی، ساختمانی و زیست محیطی را شامل م یگردد. در این میان به مقوله مهم تأمین سرپناه پس از سانحه، چه در زمان امداد اولیه و تحت عنوان اسکان اضطراری چه در قالب دوران سامان دهی و با نام اسکان موقت و چه در هنگام بازسازی و اسکان دائم توجه ویژه مبذول م یشود. واضح است که کاهش اثرات خطرات نیز موردنظر بوده و مباحث مقاو مسازی چه در ارتباط با بناهای موجود و چه در ،« پیشگیری بهتر از درمان است » سوانح در شهر و روستا با توجه به اصل کلیه فعالیتهای ،« گردونه از امداد تا توسعه » مورد ساختمان های تخریب شده، از دیگر محورهای دوره محسوب م یشود. باید خاطر نشان ساخت که در صورت گرفته در زمینه تأمین سرپناه، می بایست با توجه به اثرات درازمدت آن در جوامع آسیب دیده مورد مطالعه قرار گرفته و شاخص های توسعه همراه با اصل جوابگویی و یا مسئولیت پذیری در گردونه مزبور مورد توجه خاص قرار گیرد. از آنجائیکه نگرش دوره به مقوله سرپناه پس از سانحه به عنوان یک فرآیند پویا و نه یک محصول ایستا می باشد، بررسی سایر موضوعات فنی، اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی، روانشناسی، اجتماعی و سیاسی، رشته مزبور را به یک دوره آموزشی - پژوهشی میان رشته ای مبدل می سازد. اگر چه تاکنون بیش از 40 نوع سانحه طبیعی در جهان رخ داده است و از این تعداد در حدود 31 نوع آن در این کشور حادث شده است، لیکن با توجه به اهمیت و وقوع مکرر دو سانحه غالب در کشور یعنی زلزله و سیل، برنامه دوره حاضر صرفاً بر روی این دو سانحه متمرکز شده است .به منظور ایجاد آمادگی بیشتر دانشجویان دوره، در بخش دروس جبرانی یک کارگاه مقدماتی و در قسمت دروس اجباری، سه کارگاه بازسازی 1 و 2 و 3 (روستا، شهر و منطقه) به صورت تحقیقات میدانی و مطالعات موردی پیشبینی شده است. بر این اساس، دانشجویان در مناطق سانحه دیده ضمن مواجهه مستقیم با مصادیق بازسازی، به تقویت قدرت برخورد منطقی و مناسب، در شرایط اضطراری و پس از آن م یپردازند. این تمرین ها دانشجویان را برای انجام پایان نامه ای مرتبط با موضوع بازسازی که با تأکید بر مطالعات میدانی انتخاب می شود، آماده می سازد.
ضرورت و اهمیت دوره :با توجه به موقعیت قرارگیری فلات ایران بر روی کمربند زلزله و نظر به تنوع آب و هوایی آن، این کشور یکی از شش سرزمینی است که بیشترین تلفات انسانی و خسارات مالی ناشی از بلایا را تجربه کرده است. اگر چه تعداد گزارش های فنی، زمین شناسی، زلزله شناسی و ژئوتکنیک کم نمی باشد، ولی تحقیقات پیرامون آثار درازمدت بازسازی سکونتگاه های شهری و روستایی که قابلیت طرح علمی و کاربردی از دیدگاه های معماری، شهرسازی، علوم اجتماعی و روانشناسی را داشته باشند. انگشت شمارند و در این زمینه خلاء فراوانی وجود دارد. نقش و توانایی فار غالتحصیلان :فارغ التحصیلان قابلی تهای لازم را خواهند داشت تا با شناخت مقولات بازسازی دانش لازم در زمینه بازسازی سکونتگاه های شهری و روستایی را در ابعاد گوناگون کسب نموده و نظرات کارشناسی خود را به مراجع ذیربط پیشنهاد دهند و پس از آن به برنامه ریزی، مدیریت، طراحی و ارزیابی بپردازند. افراد مزبور به مثابه مدیران و هماهنگ کنندگان تربیت شده قادرند براساس روش های علمی، کارشناسان رشته های موردنیاز را گردهم آورده و با تقسیم وظایف در هنگام وضعیت اضطرار و با برنامه زما نبندی مشخص به امور ساما ندهی و بازسازی بپردارند. در حال حاضر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی عهد هدار انجام امور بازسازی در کشور است که مراحل اسکان موقت و دائم را نظارت و اجرا می نماید. سازمان های دیگری از جمله جمعیت هلال احمر، استانداری ها و ستاد حوادث غیرمترقبه وزارت کشور نیز عهده دار امدادرسانی اضطراری و تشکیلاتی در هنگام سوانح هستند. همچنین شهرداری ها و اکثر وزارتخانه ها با استقرار دفاتری با عنوان اتاق بحران، موظفند که در هنگام وقوع سانحه به یاری منطقه آسیب دیده بشتابند. افراد فار غالتحصیل این رشته بصورت های اجرائی، عملیاتی و پژوهشی قادر خواهند بود که هنگام سانحه در فرآیند ساماندهی و بازسازی شرکت نمایند. افراد مذکور می توانند به تبیین رابطه منطقی میان قبل و پس از سانحه در گردونه از امداد تا توسعه پرداخته و به دنبال برقراری مجدد تعادل محیط مصنوع و توسعه آن، از طریق بکارگیری و تفکیک مراحل سه گانه پس از سانحه باشند.
معرفی رشته معماری منظر
معماری منظر شاخ های از معماری است که با سازماندهی زمین و ساختمان ها برای استفاده و بهره مندی انسان سروکار دارد و به فضای بیرونی- چه از دیدگاه محیط زیست و طبیعت، چه از دیدگاه رابطه آن با زندگی انسان و چه از دیدگاه هنر و زیبایی شناسی- می پردازد. این دانش سعی در درک ارزش ها و زیبایی های طبیعت و سرزمین ها و تفاوت ها و قابلیت های محیط دارد تا در قالب طرح و نگرشی نو، راهکارهای استفاده بهینه از آن و چگونگی تجدید حیات محیط را در مقیاس خرد و کلان جستجو کند. این تخصص یک تخصص بین رشته ای است که ریاضیات، علوم، مهندسی، هنر، تکنولوژی، علوم اجتماعی، سیاست و فلسفه را شامل می شود. فعالیت یک معمار منظر م یتواند از طراحی پارک ملی تا طراحی فضای باز برای شرکت های تجاری بزرگ، از طراحی یک محوطه مسکونی تا طراحی زیرساخت های شهری و مدیریت زمین های بکر و احیاء اراضی مخدوش شده مثل معادن یا محوطه های دفن زباله را در برگیرد. معمار منظر بر روی انواع ساختارها و فضاهای بیرونی اعم از کوچک و بزرگ، روستایی و شهری با مصالح نرم و سخت و مسائل هیدرولوژیکی و اکولوژیکی متفاوت فعالیت م یکند.
حوزه فعالیت معمار منظر را می توان در حیطه های زیر خلاصه کرد:
برنامه ریزی برای توسعه های جدید از لحاظ فرم و مقیاس
طراحی منظر خیابان ها و زیر ساخت های عمومی شهری
طراحی محوطه برای مدارس، دانشگاه ها، بیمارستان ها، هتل ها و...
طراحی پارک های عمومی، پارک های موضوعی و فضاهای ورزشی
طراحی محوطه های مسکونی، شهرک های تجاری و صنعتی
برنامه ریزی برای ساخت بزرگراه ها، ساختارهای حمل و نقل، پل ها و تونل ها
طراحی فضاهای شهری، میدان ها و پیاده راه ها
طراحی منظر راه ها
سازماندهی بازسازی های شهری
ساماندهی مناظر طبیعی، تاریخی و توریستی
حفاظت از باغ های تاریخی
برنامه ریزی ساخت مخازن، سدها، نیروگاه ها و صنایع بزرگ
ارزیابی محیط و منظر، ارائه طرح برای مدیریت سرزمین و آمایش آن
در یک جمع بندی کلی می توان گفت که معماری منظر؛ هنر و علم تحلیل، برنامه ریزی، طراحی، مدیریت، محافظت و ترمیم زمین است. طراحی منظر و محیط، فرآیند آگاهان ه سازماندهی، برنامه ریزی و ایجاد تغییرات فیزیکی در محیط و منظر است. این فرآیند شامل سازماندهی فیزیکی محیط و منظر و طراحی مکان هاست. نقش اجتماعی معماری منظر؛ افزایش کیفیت زندگی، کاهش تنش و توجه به سلامت و رفاه انسان و بوم است و در این راستا دو مفهوم "پایداری" و "مکان" را مطرح می سازد که اولی به توانایی محیط و منظر برای زنده ماندن، جلوگیری از نابودی محیط و منظر و کاهش کیفیت منابع و دومی به توانایی یک فضا برای برانگیختن تصاویر ذهنی مطلوب و به خاطر سپردن آنها در دوره های طولانی زمان اطلاق می شود.
معرفی رشته مطالعات معماری ایران
دوره کارشناسی ارشد مطالعات ایران به بازنگری و تعمق در پیشینه تاریخی معماری، شهر و شهرنشینی ایران و بسط و تعمیق دانش موجود در این زمینه م یپردازد. بدیهی است در توضیح و تبیین مشخصات معماری و شهر به عنوان فضای زیست ایرانی در دور ههای مختلف علاوه بر پرداخت به سکونتگاه ها و بناها، به شئونات دیگر زندگی انسان همانند فرهنگ، هنر، تاریخ و... پرداخته م یشود.
هدف از برگزاری دوره کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران تربیت پژوهشگر تاریخ معماری، بسط و گسترش دانش در زمینه تاریخ پرافتخار معماری ایران است. فارغ التحصیلان این دوره م یتوانند به عنوان پژوهشگر تاریخ معماری و شهرسازی ایران در مراکز پژوهشی مرتبط اعم از دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، سازمان میراث فرهنگی، گروه های باستان شناسی اشتغال داشته باشند یا به عنوان مدرس تاریخ معماری و شهرسازی در دانشگا هها به امر تدریس بپردازند و یا به عنوان مشاور در گرو ههای علمی، طراحی معماری و شهرسازی به کار اشتغال ورزند.
معرفی رشته مهندسی معماری اسلامی
دوره کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی، رسالت کشف حقایق تاریخی، تمدن و سرایت فرهنگی ایران در دوران پس از اسلام و تربیت معماران آشنا به این مباحث جهت ایجاد طراحی، آشنا به معماری ایران و شناخت عمیق مفاهیم علمی معماری اسلامی تدوین شده است. در این دوره دانش معماران در زمینه معماری اسلامی بسط و تعمیق داده م یشود تا فار غالتحصیلان این گرایش به عنوان طراح و پژوهشگر معماری اسلامی، طراح در پروژه های فرهنگی، همکاری با مهندسین مشاور معماری، مدرس تاریخ معماری اسلامی و در سایر زمینه های مختلف معماری اسلامی حضور داشته باشند.
